Wat is ACT?
ACT is het recept voor meer vrijheid, voldoening, verbinding, betekenis en levensmoed.
Stel je eens voor dat je werkelijk gaat doen waar je van droomt en dat je om kan gaan met alle moeilijkheden die je onderweg op je levenspad tegenkomt.
Hoe zou je leven er dan uit zien? Wat is er anders dan nu?
Wat betekent ACT?
Als je de zin nog een keer lees zie je dat het bestaat uit twee delen.
- Doen waar je van droomt
- Omgaan met alle moeilijkheden
Dat zijn precies de twee pijlers van ACT: Commitment en Acceptatie. De (T) staat voor Training of Therapie.
In deze blog richt ik me op Training, de focus ligt op het aanleren van nieuwe vaardigheden.
ACT is vooral een ervaringsgerichte methode waarin je vaardigheden leert. Een training in levenskunst. Waarin je leert om voor jezelf een betekenisvol en zinvol leven op te bouwen, ongeacht de omstandigheden.
Omdat we ons vaak afvragen hoe je iets doet vertel ik je daar in de blog meer over. Ben je geïnteresseerd om door middel van ACT gecoacht te worden, lees dan vooral verder. Het geeft je een beeld van de methode en hoe je dit kan toepassen op je eigen leven.
Toepassen van ACT geeft je meer vrijheid, voldoening, verbinding, betekenis en levensmoed.
De feelgoodmaatschappij
Het is in onze maatschappij niet vanzelfsprekend om deze vaardigheden te leren. Eigenlijk leren we juist vaardigheden die ons tegenwerken.
In “The Happiness Trap” vertelt Russ Harris (1) hoe we “gelukkig zijn” als ultiem doel stellen in het leven. En juist dat veroorzaakt veel ellende. Er is niets mis met streven naar een gelukkig leven. Maar als je het nodig hebt om jezelf steeds goed te voelen, dan raak je er juist steeds verder van af.
In de illusie (die gecreëerd word door reclames, social media, je omgeving etc.) dat alles fantastisch moet zijn, is er weinig ruimte voor de moeilijkheden die het leven ook met zich meebrengt.
Ben je ongelukkig? Dan ligt het aan jou.
De menselijke ongemakken zoals onrust, twijfel, teleurstelling, angst, ze horen bij ons aardse bestaan. Als we dat accepteren en ook geluk en succes ernaast kunnen zetten, dan zal er meer begrijp zijn voor hoe we zelf in elkaar zitten. Zo kunnen we er ook beter voor elkaar zijn.
Twee manieren van leven
Even kortgezegd zijn er twee manieren van leven. Natuurlijk ligt het genuanceerder in de realiteit, maar dit helpt je om een goed beeld te krijgen van ACT.
In de eerste afbeelding zie je wat er gebeurt als je een starre levenshouding hebt. Je zit voor je gevoel vast. Je komt niet echt verder, ook al probeer je wel van alles.
De tweede afbeelding laat zien hoe je werkt aan een vrije levenshouding. Hierin zie je direct de 6 vaardigheden die centraal staan binnen ACT.
De vaardigheden werken met elkaar samen en versterken elkaar.
De ACT-vaardigheden in een notendop
Hieronder neem ik je mee in wat de 6 vaardigheden inhouden.
1. Met aandacht aanwezig zijn.
Het trainen van aandacht. Het is het hier en nu zijn. Zit je veel in je hoofd en ben je steeds in het verleden of in de toekomst? Dan mis je wat er nu is. Je mist kansen, momenten om te genieten en in verbinding te staan met jezelf en de mensen en wereld om je heen.
Het kan ook helpen om je niet mee te laten slepen door heftige emoties of niet-helpende gedachten. Door meer in het nu te zijn lukt het ook beter om je waarden helder te krijgen.
2. Je waarden verhelderen
Waarden geven inspiratie, zin en richting. Je waarden vormen je innerlijk kompas en helpen je in het maken van keuzes die bij jou passen.
Je waarden vormen je Why in het leven. Je weet waarom je doet wat je doet. Waarom je elke dag weer opstaat en weet wat je hier (op aarde) te doen hebt.
Een paar vragen die je op weg helpen:
Wie of wat ik belangrijk voor je?
Wat wil je écht, los van alle verwachtingen van anderen
Hoe wil je later kunnen terugkijken op je leven?
3. Toegewijde actie
Hierin vertaal jij je waarden naar concreet gedrag. Dat kan dus ook al in de kleine dingen zitten. Voor een ouder iemand opstaan in de trein of een vriendin een appje sturen omdat ze een spannend sollicitatiegesprek heeft.
En het kan ook in de grote dingen zitten. Je stopt met een baan omdat die je niet gelukkig maakt. Of je gaat een tijd naar het buitenland voor je werk en je hebt geen idee of het je wel of niet gaat bevallen. Je hebt mooie ideeën en schrijft je in bij de KvK zonder dat je weet of je het gaat redden als ondernemer.
ACT helpt je om de moed te vinden en te leven vanuit je hart.
Liever spijt van de dingen die je wel hebt gedaan, dan van de dingen die je niet hebt gedaan.
4. Een ruime en flexibele zelfbeleving
Dit is een vaardigheid die je leert om op een ander bewustzijnsniveau te komen. Het is vrij abstract en lastig om in woorden te vatten. Ook hier gaat het vooral om oefenen en ervaren.
In ieder van ons zit een neutrale, veilige plek van waaruit we alles kunnen waarnemen. Een soort helikopterview op ons leven. Die plek wordt het observerende zelf genoemd. Door vanuit hier waar te nemen ervaar je meer rust en ruimte. Vanuit hier ben je niet je gedachten en gevoelens aan het vermijden of wegduwen of je identificeert je er ook niet mee. Je ziet ze komen en gaan.
Vanuit deze positie ervaar je meer keuzevrijheid en verander je op een positieve manier jouw zelfbeeld.
5. Gedachten zien voor wat ze zijn.
Je gedachten heel serieus nemen kan je belemmeren. Binnen ACT heeft dit fusie, je bent versmolten met de gedachten.
Het is van belang een andere relatie met je gedachten te ontwikkelen. Ze te zien voor wat ze zijn: niet meer dan woorden en plaatjes die je brein zelf produceert.
Sommige gedachten zijn helpend en nuttig, andere niet. Het is als een soort radiozender die continue aanstaat. Binnen ACT leer je defusie vaardigheden. Op een vaak speelse manier leer je naar je gedachten te kijken en je hier er voor te laten leiden of beïnvloeden. Oftewel: niet de strijd ermee aangaan. Niet bepalen gaan bepalen of ze waar zijn of niet. Want dan zit je alsnog in gedachten een discussie met jezelf te voeren. En dat kost energie.
Een vraag die wel helpt: helpen deze gedachten mij te leven naar mijn waarden?
I used tot hink that the brain was the most wonderful organ in my body. Then I realized who was telling me this
-Emo Philips.
6. Actieve acceptatie
Acceptatie is een voorwaarde voor positieve verandering. We hebben allemaal een bepaalde mate van zelfbescherming ontwikkeld. Fight, flight of freeze.
Het uit zich in verdoven, uitstellen, afleiding zoeken. Het kan soms onschuldig lijken: veel het nieuws kijken, veel sporten, altijd maar druk zijn, snel geïrriteerd zijn, conflicten vermijden, in dilemma’s blijven hangen.
Maar als het op de lange termijn niet veel oplevert is het goed om je bewust te worden van de keuzes die je maakt.
Wat wil je eigenlijk vermijden en welke prijs betaal je daarvoor?
Deze vraag is geen veroordeling, ik wil je juist even wakker schudden.
Actieve acceptatie houdt in dat je de bereidheid tot het voelen vergroot. En dan voornamelijk de gevoelens die je liever niet voelt.
Doordat je je tegen deze gevoelens verzet ben je vooral aan het strijden. Dat strijden verandert in lijden.
Lijden = pijn + je verzet ertegen.
Door je niet meer te verzetten ontstaat er ruimte. Zo plan je steeds vaker acties (groot of klein) in je leven die wel het verschil gaan maken.
De voordelen om door middel van ACT te worden gecoacht
- Gelijkwaardig: we zijn allebei mens. Ik sta niet boven je of ben niet beter dan jij. Het verschil zit hem in de rol die we aannemen. Wat ik jou leer zet ik ook in bij mezelf. We maken dus vergelijkbare processen door. Het verschil zit hem in dat ik je door de processen heen begeleid.
- Praktisch en ervaringsgericht. Door het lezen van deze blog kan het misschien wat abstract aanvoelen, maar ACT-coaching is juist heel praktisch. Het gaat om life skills die iedereen kan leren en helpen een betekenisvol leven te leiden.
- Er is niets mis met jou. Dat is het uitgangspunt. De gevoelens en gedachten die je ervaart zijn menselijk. ACT leert je hiermee om te gaan. Je leert een nieuwe levenshouding. De vaardigheden die je leer hangen onderling samen en versterken elkaar. En je leert een gezonde relatie met jezelf te ontwikkelen.
- ACT is evidenced based. Er is jarenlang zorgvuldig onderzoek naar gedaan. En het is bewezen dat het helpt.
- Het werkt ook na het traject door. Omdat je nieuwe vaardigheden voor levenskunst leert kun je op een moment dat er zich nieuwe problemen voordoen altijd op terugvallen. Er is duurzaam effect, na relatief weinig sessies.
Een vrije levenshouding ontwikkelen
ACT is dus echt een nieuwe manier van leven die je kan leren. Een training in het ontwikkelen van een vrije levenshouding. Ik heb hier zelf ontzettend veel aan gehad en nog steeds kan ik terugvallen op ACT als ik ergens tegenaan loop.
Het leven is hierdoor voor mij weer een avontuur geworden. Ik voel me vrij en kies voor de dingen die bij mij passen. Het is inmiddels mijn levensmissie geworden om ook anderen te helpen. Ik geloof dat als we allemaal weer onszelf durven zijn we de wereld een stukje mooier maken.
En dat is hard nodig in een wereld die continue veranderd en waarin we elkaar ook wat kwijt lijken te raken.
Het begint bij jezelf. Ik gun jou ook die mooie levensreis!
Ben je nieuwsgierig naar meer? Hier vertel ik meer over de 5V-Methode en het traject waar ACT een grote rol in speelt. Die heeft al vele andere dertigers en veertigers geholpen om weer te kiezen voor hun eigen pad.